Start-ups als Bird en Lime hebben met succes duizenden van hun elektrische steps het straatbeeld van Amerikaanse en Europese steden in geworsteld. De Amerikaanse bedrijven willen mobiliteit revolutioneren, maar stuiten op steeds meer weerstand. De eerste doden op de voertuigen zijn al gevallen en steden voeren steeds strengere regelgeving door. Overheden weten niet altijd hoe met de e-step om te gaan.
In steeds meer steden werkt het als volgt: je maakt een account, voert je creditcardgegevens in, scant de QR-code op een step en je bent onderweg. Met maximaal 25 kilometer per uur kun je over de straten van Parijs, Brussel, Londen, Madrid of Lissabon zoeven. Echt goedkoop is het niet: een gemiddeld ritje duurt 18 minuten en kost een euro of zes. Stepjes zijn door de hele binnenstad verspreid op trottoirs, steegjes en parkeerplaatsen. ’s Nachts worden ze door medewerkers in busjes opgehaald en opgeladen, om weer klaar te staan in de spits.
In Nederland zul je de stepjes niet zo snel langs zien komen. De regels zijn hier strenger dan in de rest van Europa. De bestuurder moet minimaal 16 jaar zijn, de step moet verzekerd zijn, en het apparaat moet toegelaten zijn door de RDW. Dat is nog met geen van de gangbare modellen gebeurd, en na het Stint-ongeluk is het alleen maar moeilijker geworden.
Dat wil niet zeggen dat Nederland stil zit. Breda heeft al aangegeven de eerste stad te willen zijn met deelstepjes op straat, maar een pilot laat nog op zich wachten. Een woordvoerder van de West-Brabantse stad laat per mail weten dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat er op dit moment niets voor voelt om een pilot ‘in de huidige vorm’ te starten. De gemeente zegt in gesprek te zijn over een step die wél voldoet aan de huidige regelgeving – een die er ongetwijfeld anders uit ziet dan wat je in onder andere Parijs langs ziet komen.
Ondertussen werkt het Amsterdamse Swheels2Go aan een elektrische step die we legaal in Nederland kunnen delen. Swheels bracht eerder al een zogenaamde hoverboard op de markt, en ontwikkelde de Kiwano, een soort pogostick met een wiel eronder. Ook bieden ze al de Chinese Segway Ninebot aan – het model step dat door de meeste e-stepbedrijven gebruikt wordt maar niet de Nederlandse openbare weg op mag. Het bedrijf laat telefonisch weten dat we wat hen betreft aan het einde van het jaar al legaal rond kunnen steppen, en dat het deelconcept – ‘mobility as a service’ – een paar maanden later uitgerold kan worden.
Anarchie!(?)
De vraag rest of we dit soort voertuigen wel op onze straten moeten willen. Veel steden in de VS en Europa hebben de regels omtrent e-steps de laatste jaren aangescherpt. In Parijs vonden dit jaar drie dodelijke ongevallen met e-steps plaats. Begin augustus reed een jonge Parijzenaar met een step op de ringbaan van de Franse hoofdstad, een van de drukste snelwegen van het land. Een motorrijder reed tegen hem aan en belandde in het ziekenhuis. De bestuurder van de step, die geen helm op had, stierf.
“Ze zijn bijna anarchistisch”
Anne Hidalgo, burgemeester van Parijs
Ondertussen vind je in Parijs geen grote verkeerschaos. Althans, niet groter dan we dat van Parijs gewend zijn. De meeste bewoners laten de apparaten links liggen: als je op een step over de straatkeien rijdt tril je met de kleine wieltjes een gewricht los, en Place Charles de Gaulle oprijden moet je alleen doen als je het ziekenhuis in wilt.
Een groep Parijzenaren heeft er een punt van gemaakt de ‘trottinettes’ te vandalizeren of in de Seine te gooien.
In de VS zijn de steps ontstaan en wijdverspreid. Toerist en student Brayden (21), uit Tampa, Florida, is minder enthousiast. “Ik vind ze maar vervelend. In Tampa hebben we nog minder fietspaden dan hier in Parijs. Als de stoep niet onveilig wordt gemaakt, is het de openbare weg. Die krengen zijn o-ver-al. Sommige Amerikaanse steden hebben ze allang verboden nadat er mensen overleden, en het zal me niets verbazen als Europa volgt.”
Eén van de grootste problemen met de steps zijn dronken bestuurders. Zoals Hugo, die niet alleen na zijn werk maar ook na een avond in de club de step naar huis neemt. In Kopenhagen zijn in één weekend in juli 28 mensen aangehouden voor het besturen van een elektrische step onder invloed. Het levert je daar een boete van ongeveer 270 euro op (2000 kronen).
Amerikaan Brayden is er niet gerust op: “Het is vragen om problemen. Het verkeer hier is al zo’n chaos, dronken op een step stappen is bijzonder gevaarlijk”.
Het lijkt erop dat de als revolutionair bedoelde stepjes nog altijd als speelgoed gezien worden, niet als serieus vervoermiddel. Ze zijn duurder dan de metro. Voor twee euro kun je ondergronds de hele stad door. Daarmee koop je bij Bird een ritje van vier minuten op de step. Rond de oude haven van Marseille bracht me dat niet verder dan 600 meter.
Parijzenaar Hugo werkt in een bar in het eerste arrondissement, vlakbij de Opera. Voor hem zijn de steps wel een uitkomst; hij neemt elke werkdag de Lime naar huis. “Ik houd van die dingen. Ik heb de app nog maar twee weken en heb al ruim veertig euro uitgegeven. Ik kan zo gemakkelijk na het werk thuiskomen zonder in een gure nachtbus te hoeven zitten. Het is goedkoper – en leuker – dan een Uber.”
Nederlanders met een helm
Hoe ga je dan wel goed met de steps om? Daar is bij Veillig Verkeer Nederland over nagedacht. “Deze ontwikkeling is er allang, dat houd je niet tegen. Het gaat er om dat als je het toestaat je dat veilig doet. De overheid moet nadenken over de plaats op de weg: waar laat je deze dingen rijden? Het fietspad kan werken, maar die is in grote steden nu al overbevolkt in Nederland, dus dat wordt lastig. De gebruiker moet snappen hoe (on)veilig deze dingen zijn, en in ieder geval altijd een helm dragen. Uit Duits onderzoek blijkt dat de meeste ongevallen met elektrische steps leiden tot hoofdletsel, omdat ze minder stabiel zijn. Aan die instabiliteit, de snelheid en het optrekken van de dingen moeten gebruikers wennen en daar is helaas weinig aan te doen, maar wel nodig voordat het een vast onderdeel van ons openbaar vervoer kan worden”, vertelt een woordvoerder van de organisatie.